İçindekiler
Volatility Index ya da bilinen diğer adı ile VIX, piyasalarda korku endeksi olarak da bilinmektedir. Aynı zamanda piyasadaki yatırımcıların piyasa durumlarını ifade etmek için kullanılmaktadır. Piyasada bilindiği üzere durumlar anlık olarak değişebilmektedir.
Bu tip durumlarda diğer yatırımcıların korku endeksi olarak bilinen Volatility Index, hakkında bilgi sahibi olabilmeleri için opsiyon fiyatları kullanılmaktadır. Yatırım endişesinin artması veya yatırımcıların çekimser bir hale bürünmesi durumunda artış gösteren Volatility Index, S&P 500 opsiyon fiyatlarını kullanmaktadır.
Piyasanın beklenmekte olan volatilitesi hakkında yatırımcılara bilgi vermektedir. VIX endeksi piyasaların oynak olma sebebiyle oluşmuş olan korku ve risk ortamı hakkında bilgi vermektedir. Korku endeksi, risk endeksi olarak da bilinmektedir. Korku endeksi ilk defa 1993 yılında kurulmuştur.
Tüm dünya tarafından kabul edilen ve takip edilen önemli göstergelerden birisidir. Bu endeks türündeki genel amaç ise piyasadaki varlıklar hakkında yapılan değerlendirmeler için risk algılarını ölçmektir. Piyasada al-sat yapan traderler risk seviyesi yükselmeye başladıklarında piyasaya yansıtmaya başlarlar. Bu nedenle endeksi yükselmeye başlar.
Endeks artmaya başladığında piyasada yatırım endişesinin arttığını ve yatırımcıların belirlenen varlık için korkak davranış sergilemeye başladıklarını göstermektedir. Aynı zamanda yatırımcılar endeks yükselmeye başladıklarında belirli pozisyonlar olarak yatırımlarını minimum seviyede tutmaktadırlar.
Volatilite Nedir?
Yatırım doğası gereği risk taşımaktadır. Borsa veya kripto para sektörü bilindiği üzere ani iniş ve çıkışları ile yatırımcıları çoğu zaman büyük riske maruz bırakmaktadır. Sıklıkla borsada ve kripto dünyasına karşımıza çıkmış olan volatilite yatırım dünyasını yakından takip edenlerin sıklıkla duyduğu cümlelerden birisidir.
Borsada kullanılan volatilite değişkenlik ve hareketliliği temsil etmektedir. Dalgalanma gibi kelimeler ile de ifade edilen volatilite belirsizlik ile ilişkilendirilmiş durumlar için kullanılmaktadır. Volatilite bir finans sektöründe kullanılan terimlerden birisidir.
Hisse senetleri ve borsalar ani zirveye çıktıkları gibi o zirveden ani bir düşüşte yaşayabilirler. Sürekli inişe ve çıkışa maruz kalan yatırım araçlarının değişken olması sebebiyle volatilite terimi kullanılmaktadır. Volatilite piyasanın tamamı için kullanıldığı gibi bazı yatırım araçlarında işaret edebilmektedir.
Tek bir yaratırım aracından örnek verecek olursak; Takip edilen bir hisse senedinin fiyatı hızlı bir şekilde yükselir ve aynı süre içerisinde hızlı bir şekilde düşüşe devam eder ise bu süre zarfında gerçekleşen oynaklığa volatilite denmektedir. Oynaklığın yüksek olduğu varlıklarda, volatilite terimi ortaya çıkmaktadır.
Bilindiği üzere merkeziyetsiz borsa olarak da bilinen kripto para sektöründe oynaklık daha fazla görülmektedir. Kısa zaman içerisinde değerler önemli ölçüde yükselip önemli ölçüde düşebilir. Bir piyasa takibinde yatırım aracı eğer %5’ten fazla yükselip, %5’ten fazla düşüş yaşıyorsa oynak piyasa yani volatilite terimini hak etmektedir. Piyasalarda korku endeksi olarak da bilinen Volatility Index yatırımcıların piyasadaki durumunu ifade etmektedir.
Volatilite Nasıl Ölçülür?
Volatility Index hesaplaması her opsiyon fiyatlandırmasında yakın zamanda işlem görmüş olan bütün opsiyon değerlerinin ortalaması alınarak yapılmaktadır. Yapılan volatilite indeks hesaplaması alım satım esnasında yatırımcıları korumak için geliştirilmiş bir sistemdir.
2003 yılında Volatility Index hesaplaması kar paylarının zamanı ve miktarı dikkate alınarak yapılırken daha sonrasında bu hesaplama yöntemi değiştirilmiştir. Vadesi 23 günden fazla olan ve 37 günden az olan tüm alım satım opsiyonları zımni volatiliteleri hesaplanarak VIX endeksi ortaya çıkar. Yapılan bu işlem sayesinde 30 günlük varlığın öngören seri taşıyan bir değerlendirme ortaya çıkar.
Hem finansal varlıklar hem de piyasa içerisinde yer alan varlıklar gün içerisinde yukarı ve aşağı yönlü hareket eder. Gün içerisinde yaşanılan bu hareketlenmeler volatiliteyi işaret etmez. Volatilite olduğunu saptayabilmek için belirli bir süre boyunca gün kapanışlarını değerlendirmek gerekmektedir.
Volatilite belirlenen varlığın fiyatının artı ya da azalabileceği aralığı göstermektedir. Kısacası volatilite belirlenen fiyat aralığından ne kadar sapacağını değerlendirmek için kullanılmaktadır. Belirlenen varlık kısa bir süre içerisinde zirveye çıkıyorsa ya da dibe ulaşıyorsa yüksek oynaklığa sahiptir. Ancak bu dalgalanmalar daha az miktarda gerçekleşiyorsa düşük oynaklığa sahiptir. Uzmanlar yapmış oldukları değerlendirmede volatilitenin aşırı olmasının yüksek risk içerdiğini açıklamıştır.
VİX Endeksinin Amacı Nedir?
Yatırım dünyasına adım atmak isteyenlerin yakından takip etmesi gereken göstergelerden birisi olan Volatility Index piyasada risk ve korkuyu temsil etmektedir. Yatırımcıların piyasadaki öngörüleri ve beklentilerinin aktarılması ile oluşmaktadır. Volatilite indeksi yaygın bir şekilde yatırımcılar tarafından kullanılmaktadır. Endeks sonucu eğer yüksek değerde çıkarsa yatırımcılar yüksek riski görerek pozisyonlarına çekilir. VIX endeksine göre yatırımcılar pozisyon alır.
VİX Endeksi Ne İşe Yarar?
Hisse senedi borsa ve kripto para sektöründe kısacası bütün yatırım araçları ile ilgili fiyat hareketliliklerinde istatiksel veriler büyük önem arz etmektedir. Bütün piyasalar içerisinde yer alan yatırımcıların piyasadaki varlıklara yaklaşımları volatilite olarak tanımlanmaktadır.
Finans ürünleri içerisinde yer alan hisse senedi ya da benzer ürünler geniş aralıklarda dalgalanma gösterdiklerinde yüksek volatalite taşımaktadır. Yatırım dünyasında önemli bir yere sahip olan VIX yatırımcılara çeşitli riskleri ve istatiksel verileri sunmaktadır. VIX endeksinin yüksekliği piyasada hem korkuyu hem belirsizliği temsil etmektedir.
VIX endeksi 20 değerinin altında hareketlenme gösterirse risk çok büyük anlamına gelmektedir. Ancak 20 ile 30 arasında yer alırsa çok riskli olmayan varlıkları temsil etmektedir. Volatilite endeksinde 30 seviyenin üstü risklerin arttığını göstermektedir.
Aynı zamanda volatilite endeksi 60 seviyenin üzerinde yer alırsa ekonomik krizi ve ciddi piyasa sorunlarına işaret etmektedir. Yatırımcılar böyle bir durum ile karşı karşıya kalmamak için volatilite endeksini yakından takip etmelidirler.
VİX Düşerse veya Yükselirse Piyasalar Nasıl Etkilenir?
Piyasada VIX endeksi yükseldiği durumlarda belirsizlik düzeyi artmaktadır. Yatırımcılar VIX endeksinin yükseldiği durumlarda satış yapmaya başlamaktadır. 1987 tarihinde VIX endeksinin yükselmesi 150’yi görmesi ile birlikte dünya borsalarında büyük bir çöküş yaşanmıştır.
Borsalar bu zaman içerisinde büyük bir değer kaybettiği için kara pazartesi adıyla anılmaktadır. Yatırımcılar VIX endeksini bir hayli güvenmektedir. Bu durumda volatilite indeksi artmaya başladığı anda yatırımcıların borsaya olan güveni azalmaktadır.
Teknik bir gösterge olan Volatility Index artmaya başladığında piyasada düşüş görülür. Volatility Index düştüğünde ise borsalarda yukarı yönlü hareketlenmeler başlar. Alım iştahı dediğimiz dönemlerde özellikle Volatility Index 20 altında olduğunda yatırımcılar hızlı bir alım içerisine girmektedirler.
Korku ve riski temsil eden Volatility Index azaldığı dönemlerde yatırımcılar en fazla alımı gerçekleştirmiştir. Yatırımcıların borsada en fazla alım işlemini gerçekleştirdiği zaman aralığı ise Volatility Index 15’in altına düştüğü dönemlerdir. Uzmanlar Volatility Index için şu değerlendirmeleri yapmışlardır;
- Volatility Index 15’in altı düşerse piyasa hızlı bir alım içerisine girer
- Volatility Index 15 ila 20 arasında kalırsa yatırımcılar risk alarak yatırım yapar
- Volatility Indexi 20 ile 25 arasında olduğunda finansal piyasalarda dalgalanmalar meydana gelir
- Volatility Index 25 ile 30 arasında olduğunda piyasada gözle görülür derecede azalma yaşanır
Volatility Index 30 üzeri olduğu dönemlerde ise piyasa çökme belirtileri göstermektedir.