Açığa Satış Nedir?

Açık satış, bir yatırımcı tarafından bir finansal varlıktaki düşüşten kar elde etmek için kullanılan bir ticaret stratejisidir. Açığa satış anlamı noktasında ‘Kısa pozisyon’ olarak da adlandırılan açık pozisyon, önce yüksek değerli bir varlığın ödünç alınmasını içerir. Daha sonra fiyat düştüğünde, bu varlıklar fiilen satın alınır ve komisyoncuya iade edilir.

Açık pozisyonun ne anlama geldiği sorusunun cevabı borsa işi bağlamında değerlendirilmelidir. Bu strateji, düşen hisse senedi fiyatlarından kar elde etmenizi sağlar. Yatırımcılar genellikle fiyatlar yükseldiğinde hisse satın alır ve kâr elde etmek için satmayı planlar. Açık pozisyon bu durumun tam tersidir. Bir yatırımcı, bir aracı kurumdan ödünç aldığı hisseleri özel bir hesapta satarak açık pozisyon yaratır. Bu işlem açığa satış olarak bilinir.

Aracı kurumlar, yatırımcıların istedikleri payları kendi büyük stoklarından veya başka bir firmadan tedarik ederek ödünç alabilirler. Bu işlemde aracının beklentisi ödünç verilen hisseyi bir süre sonra geri almaktır. Ayrıca açığa satış işlemi sırasında yatırımcıdan belirli bir ücret talep edilmektedir. Kısa bir satışta, bir yatırımcı önce bir aracı kurumdan hisse ödünç alır. Daha sonra bunları üçüncü şahıslara satar. Hisseleri ödünç alıp üçüncü kişilere satarak açık pozisyon oluşturan yatırımcı, bu varlıkları aracı kuruma iade etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğü yerine getirmek için aynı sayıda hisseyi geri alması gerekir.

Yeni alınan hisse senedinin fiyatı açığa satış fiyatının altına düşerse yatırımcı bu durumdan yararlanır. Açık pozisyon, düşükten satıp yüksekten aldığınız zamandır. Yani varlığın değerini artırmak yerine, azalmasından faydalanırsınız. Bu strateji genellikle günler veya haftalar boyunca kısa vadeli düşüş beklentileriyle uğraşırken kullanılır. Açık pozisyon, varlığın değeri düştüğünde kar, değeri arttığında ise zarar oluşturur.

Açığa satış yasağı amacı borsa piyasalarında zaman zaman yaşanan ani düşüşlerin tamamı ile önüne geçmektir.

Açığa alış satış nedir noktasında yatırımcılar genellikle fiyatlar yükseldiğinde bir hisse satın alır ve kâr elde etmek için satmayı planlar. Bir yatırımcı, bir aracı kurumdan ödünç aldığı hisseleri özel bir hesapta satma eyleminde bulunur. Bu işlem açığa satış olarak bilinir.

Açığa Satış İşlemi Nedir?

Açığa satış ne demek, açığa satış nedir diye bakıldığında Finansal tanımlara göre açığa satış işlemi, yatırımcının kendisine ait olmayan bir sermaye piyasası aracını daha sonraki bir değişim artışına tabi olarak Borsa İstanbul Menkul Kıymetler Piyasası’nda satmasına olanak sağlayan bir emir türüdür.

Açığa satış işlemini diğer emirlerden ayıran bir özellik, emrin baştan itibaren açığa satış emri olarak verilmesidir. Satış uzlaşma yükümlülüğünü yerine getirmek için ödünç alınmış bir sermaye piyasası aracının kullanılması da artık açığa satış olarak kabul edilmektedir.

Açığa satış ve kredili işlem yasağı işlemlerinde yatırımcı; sahip olmadığı bir sermaye piyasası aracını ödünç alır, daha yüksek bir fiyattan satar ve daha düşük bir fiyatla takas etmek niyetiyle işlem görür. Fiyat beklenen yönde hareket ederse, aradaki farka eşit bir kâr elde edersiniz. Ancak, fiyat düşmek yerine yükselirse, pozisyon şimdi yukarı yönlü farktan zarar görecektir.

Açığa satış anlatımı durumunda bir açığa satış örnek olayı ile kavram daha iyi anlaşılabilir. Tanınmış bir otomobil üreticisinin yeni bir model için büyük bir geri çağırma başlatacağını varsayın. Bu durumda açık pozisyon almaya karar verdiğinizi düşünün. Bunu, yüksek maliyetler ve olumsuz haberler nedeniyle geri çağırmanın önümüzdeki haftalarda şirketin hisse fiyatını aşağı çekeceğini umduğunuz için yapacaksınız. Bir aracı kurumdan 100 adet hisseyi  ödünç alarak başka bir yatırımcıya gün için 34 TL kapanış fiyatından açığa satmakta karar kıldığınızı varsayın. Geri çağırma haberine tepki olarak iki hafta sonra tepkisel satışta hisse senedi 28 TL’ye düşecek. Bu durumda fırsattan faydalanmış olacaksınız. Açığa satış örnekli anlatım sayesinde bu durum kafalarda daha da netleşmiş oldu.

Açığa Satış İşlemi Yapmanın Şartları Nelerdir?

Açığa satış nasıl yapılır noktasında geçerli olan bazı şartlar bulunmaktadır. Yatırımcının amacı, sahip olmadığı sermaye piyasası araçlarını daha yüksek fiyattan satmak ve karşılığında daha düşük fiyattan geri almaktır. Bu nedenle aradaki farkın kârını hedeflenir. Sermaye piyasası araçlarındaki düşüş trendi burada önemli olmaktadır. Sermaye piyasası araçlarındaki artış, aradaki farkın kaybolmasına neden olacaktır. Açığa satış işlemini tamamlamak için  satış emri vermek gerekir.  Açığa satışlar günlük gazetelerde her fiyat seviyesinde, sözleşmelerin tutarını ve sayısını gösterecek şekilde ilan edilir. Ne zaman satılacağına karar vermek için borsa bilgileri gereklidir. Fiyat eğilimi yönü değişken ve değişkendir. Dalgaların yönünü bilmek, düşüşten yararlanma şansınızı artırır.

Açığa satış yapmak için yatırımcının izlemesi gereken prosedürlerin adımları şunlardır:

• Açığa satmak isteyen yatırımcılar bir kredi sözleşmesi imzalamalıdır.
• Değerlendirildikten sonra bir aracı kurum tarafından açığa satış izni verilir.
• Farklı brokerlerin kısa ticaret için farklı portföy boyutu limitleri vardır.
• Açığa satış limitleri, yatırımcının portföyündeki aracı kurum ve teminat tarafından onaylanan hisse senetlerine bağlıdır. Açığa satışlar, gerçekleşen tüm fiyat seviyelerindeki sözleşmelerin değerini ve sayısını gösteren, özkaynak bazında günlük olarak yayınlanır.
• Açığa satış duyuruları, yatırımcıların alım satım stratejilerini belirlemeleri için faydalı referans verileri oluşturur.

Açığa Satış İşlemleri Hakkında Önemli Noktalar

Açığa satış işlemi SPK ve BİST tarafından belirlenen GCM Yatırım’ın uygun gördüğü hisse senetleri üzerinden yapılacaktır.  Açığa satış işlemi gerçekleştirmek için, emrin açığa satış emri olarak beyan edilmesi gerekir.  Açığa satış aşağıdaki limitler dâhilinde yapılır:

• İlgili SPK mevzuatının öngördüğü şekilde %50’yi geçmemek.
• Açığa satış elde tutma oranı %35’tir. Fiyatın bu fiyatın altına düşmesi durumunda müşteriye %50’ye indirilmesi için teminat tamamlama çağrısı yapılır.
• Açığa satış işlemleri gün sonunda kapatılır, açığa satış yapılırsa ve gün içinde pozisyon kapatılmazsa, açığa çıkmış menkul kıymet ödünç alınmalıdır.
• Açığa satış süresi kaç gün kapsamında gün sonunda pozisyonlar kapatılmak zorundadır.

Açığa Satış Yapılan Hisseler

Açığa satış yapılan hisseler arasında ilk sırada yer alan Emlak Konut GYO, günün en düşük seviyesi 3,42 ve en yüksek seviyesi 3,73’ten düştü. Hisselerin toplam açığa satış hacmi 741 milyon TL oldu.

Türk Hava Yolları hacim bazında en yüksek ikinci kısa pozisyon oldu. Hisse gün içinde en düşük 57,60 ve en yüksek 58,95 seviyesinden satıldı. Hisselerin toplam açığa satışı 669 milyon TL oldu.  Ereğli Demir Çelik hacim bazında en fazla açığa çıkan üçüncü hisse oldu. Günün en düşük seviyesi 27.74 ve en yüksek 28.76 seviyesinden kısa. Hisselerin toplam açığa satışı 358 milyon TL oldu. Açık satışa açık hisseler arasında bulunan diğer hisseler ise:

• Şişe Cam
• Hektaş
• Akbank
• Tüpraş
• Sabancı Holding

Açığa Satış Yukarı Adım Kuralı Nedir?

Açığa satış yukarı adım kuralı nedir konusuna gelince; açığa satışta kullanılan kurallardan biri de artırma kuralıdır. Organize olan bir piyasada işlem gören menkul kıymetin işlem anındaki fiyatından yüksek olan fiyata maksimum fiyat denir. “Uptick” kuralı, açığa satışın hisse senedinin son işlem gören fiyatından daha yüksek bir fiyata gerçekleştiği kural olarak da bilinir. Hisse senedinin nihai gerçekleşme fiyatının bir önceki fiyattan yüksek olması durumunda, nihai gerçekleşme fiyatı seviyesinde açığa satış da yapılabilir. Yükseltme kuralı, açığa satış nedeniyle stok kaybını azaltmak için bir önlemdir.