Ekonomik kriz herkesi farklı gelir kaynakları elde etmeye yöneltti. Elimizde olan paranın enflasyon karşısında değerini kaybetmemesi için farklı yatırım araçlarına yönleniyoruz. Artan faiz oranları birçok yatırımcı için cazip bir kapı olsa da faizden daha farklı bir gelir kapısı elde etmek isteyenler için borsa büyük bir cazibe merkezi haline geldi.
Son bir yıl içerisinde borsaya yeni açılan şirketler üzerinden ciddi oranda para kazanan insanların artması borsa yatırımcısı sayısını ciddi oranda arttırdı. Ancak bu yatırımcılar gerçekten nerede olduklarının farkındalar mı? Ne yazık ki değiller!
Borsada yatırım yapmak isteyen bir kişinin bilmesi gereken en önemli terimler şunlardır:
Hisse Senedi: Şirket ortaklarının, şirket sermayesindeki payını belirlemek için oluşturulan bir evraktır. Hisse senedi ortaklara, kâr payı alma, oy hakkına sahip olma gibi olanaklar tanır.
Portföy: Portföy, hisse senetleri, tahviller, nakit ve nakit benzerleri gibi finansal yatırımların bir koleksiyonudur. Bir kişi, bir finans kurumu veya bir yatırım firması tarafından oluşturulabilir.
Arbitraj: Fiyat farklarından yararlanmak ve kâr elde etmek amacıyla, hisse senedi, tahvil gibi değerli varlıklar üzerinden farklı pazarlarda yapılan alım satım işlemidir.
Kâr Payı: Borsada işlem gören şirketlerin dönem içinde elde ettikleri kârdan, mevcut ortakların pay alma hakkı anlamına gelir. Kâr payı, nakit ve/veya hisse senedi şeklinde dağıtılabilir.
Kâr Marjı: Kâr marjı, bir şirketin kârının gelirine bölünmesiyle elde edilen orandır. Kâr marjı, satışlar ve giderler üzerinden belirlenir ve şirketin mali durumu hakkında genel bir bilgi verir.
İlk Halka Arz: İlk halka arz, özel bir şirketin hisselerini halkın satın alımına açarak, borsada işlem görmeye başlatması sürecini ifade eder.
Açığa Satış: Açığa satış, hisselerin düşüşe geçeceğine inanan yatırımcıların kullandığı bir yöntemdir. Satıcının aslında gerçekte sahip olmadığı hisseleri satması anlamına gelir. Açığa satış yoluyla, değeri düşecek olan hisse senetlerinden kazanç elde etmek hedeflenir.
Limit Emri: Borsada verilen alım satım işlemlerine yönelik fiyat sınırı getirilmiş olan emirlerdir. Alım işleminde girilen fiyattan veya ondan daha düşük fiyat seviyesinden bir emir oluşturulurken, satım emirlerinde girilen fiyattan veya ondan yüksek fiyat seviyesinden emir oluşturulabilir.
Endeks: Borsada işlem gören hisse senedi fiyat ve getirilerinin, bütünsel ve sektörel bazda performanslarının ölçülmesi amacıyla oluşturulan bir veridir. Borsa endeksleri, hisselerdeki fiyat hareketlerinden yola çıkılarak borsanın genel trendlerinin belirlenmesinde kullanılır.
Günlük Emir: Sadece işlem gününün sonuna kadar geçerli olan emirler, “günlük emir” olarak adlandırılır. Bu emirler, piyasa kapanana kadar eşleşme sağlanmazsa, sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.
Bu terimler, borsada yatırım yapmak isteyen bir kişi için önemli olan bazı temel kavramları içermektedir. Ancak, borsada yatırım yapmadan önce daha fazla bilgi edinmek ve uzman desteği almak önemlidir.
Borsada Yatırım Yapmadan Önce Nelere Dikkat Edilmeli
Yatırım yapmadan önce dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar vardır. İşte dikkate almanız gereken bazı faktörler:
Yatırım Hedefleri: Yatırım yapmadan önce net bir yatırım hedefi belirlemeniz önemlidir. Yatırımınızın amacı nedir? Kısa vadeli mi yoksa uzun vadeli mi bir getiri hedefliyorsunuz? Bu hedeflerinizi belirlemek, yatırım stratejinizi oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Risk Toleransı: Yatırım yaparken risk toleransınızı değerlendirmeniz önemlidir. Yatırımlar her zaman belirli bir risk içerir ve piyasalardaki dalgalanmalar getirilerin değişmesine neden olabilir. Risk toleransınızı belirleyerek, yatırımlarınızı buna göre yönetebilirsiniz.
Çeşitlendirme: Yatırımlarınızı çeşitlendirmek, riskinizi dağıtmak için önemlidir. Farklı varlık sınıflarına (hisse senetleri, tahviller, emtialar vb.) ve farklı şirketlere yatırım yaparak portföyünüzü çeşitlendirebilirsiniz. Bu, tek bir varlık veya sektördeki risklere karşı koruma sağlayabilir.
Araştırma Yapmak: Yatırım yapmadan önce iyi bir araştırma yapmak önemlidir. İlgilendiğiniz şirketleri, sektörleri ve piyasaları analiz etmek, geçmiş performanslarını incelemek ve gelecekteki potansiyellerini değerlendirmek önemlidir. Haberleri takip etmek, finansal raporları incelemek ve uzman görüşlerini değerlendirmek yatırım kararlarınızı destekleyebilir.
Uzman Danışmanlık: Yatırım yaparken uzman danışmanlık almak önemlidir. Finansal danışmanlar, yatırım profesyonelleri veya brokerler size yol gösterebilir, riskleri yönetmenize ve uygun yatırım stratejileri oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Likidite: Yatırım yapacağınız varlıkların likiditesini değerlendirmek önemlidir. Likidite, bir varlığın ne kadar hızlı nakde çevrilebileceğini gösterir. Yatırımınızı gerektiğinde nakde dönüştürebilme yeteneği, acil durumlar veya fırsatlar için önemlidir.
Vergi ve Masraflar: Yatırım yaparken vergi ve masrafları göz önünde bulundurmanız önemlidir. Yatırımlarınızın vergi etkilerini anlamak ve yatırım masraflarınızı minimize etmek için uygun stratejiler geliştirmek önemlidir.
Yatırım yapmadan önce bu faktörleri dikkate almak, daha bilinçli ve sağlam bir yatırım stratejisi oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Ancak, her yatırım kararı kişisel finansal durumunuza ve hedeflerinize bağlı olarak değişebilir. Uzman danışmanlık almak her zaman önerilir.