İçindekiler
Havayolu seferlerinde çeşitli sebeplerle gecikmeler yaşanabilmekte ve bazen seferler iptal edilebilmektedir. Bu tür olumsuz durumlar, yolcuların mağduriyetine yol açabildiği için, uluslararası standartlara uygun şekilde düzenlemeler getirilmiştir. Yolcuların tazminat haklarını koruma amacıyla Avrupa Birliği’nin 11 Şubat 2004 tarihli ve (EC) 261/2004 sayılı Tüzüğü esas alınarak Türkiye’de de benzer düzenlemeler yapılmıştır. Bu doğrultuda, Türkiye’de “Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (SHY-YOLCU)” yürürlüğe girmiştir.
Gecikme ve Uçuş İptali Durumunda Yolcu Hakları
5. Madde: Uçağa Kabul Edilmeme (Overbooking) Durumu
Bazı durumlarda havayolu şirketleri fazla bilet satışı yaparak kapasiteyi aşabilir ve yolcuların uçağa kabul edilmemesi sorunuyla karşılaşılır. Bu durumda:
- Alternatif uçuş: Yolcular, mümkünse en kısa sürede veya tercih ettikleri başka bir tarihte son varış noktalarına ulaşmayı talep edebilirler.
- Yiyecek ve içecek ikramı: Bekleme süresine uygun ikramlar sağlanmalıdır.
- Konaklama ve transfer: Gerekirse havayolu firması konaklama ve transfer hizmeti sunmakla yükümlüdür.
- İletişim desteği: Yolcuya 2 telefon görüşmesi, faks veya e-posta imkânı tanınır.
6. Madde: Uçuş İptal Durumu
Bir uçuşun iptal edilmesi durumunda yolcular:
- Bilet iadesi veya güzergah değişikliği talep edebilirler. Seyahatin bir anlamı kalmadıysa, bilet ücreti tamamen iade edilir. Yolcu, seyahatin bir kısmını gerçekleştirdiyse başlangıç noktasına ücretsiz dönüş sağlanır.
- İletişim hakkı: Her durumda 2 telefon görüşmesi, faks veya e-posta hizmeti sunulmalıdır.
- İkram hizmetleri:
- 2-3 saatlik gecikmelerde sıcak ve soğuk içecek ikramı yapılır.
- 3-5 saatlik gecikmelerde zamanına göre kahvaltı veya akşam yemeği sunulmalıdır.
- 5 saat ve üzeri gecikmelerde tüm yeme-içme ihtiyaçları karşılanmalıdır.
- 8 saatten fazla gecikmelerde konaklama, transfer ve yeme-içme masrafları da havayolu şirketi tarafından karşılanmalıdır.
- Aktarmalı uçuş sorunları: Aktarmalı bir uçuşun kaçırılması durumunda, talep edilirse bilet ücreti 7 gün içinde iade edilmelidir. Eğer aktarmalı uçuş iptal edilirse yolcu, en kısa sürede başlangıç noktasına ücretsiz olarak götürülmek zorundadır.
İptal Bilgilendirme Süreleri ve Tazminat Hakkı
Yolcuların belirli süreler içinde iptallerden haberdar edilmemesi durumunda tazminat hakkı doğar:
- İptal bildirimi, hareket saatinden 2 hafta öncesinden yapılmazsa,
- 2 hafta ila 7 gün öncesinde bildirim yapıldığı halde, alternatif uçuş ile varış saatinde 2 saatten fazla gecikme olursa,
- 7 günden kısa bir süre kala iptal bildirilip alternatif uçuşla varışta 1 saatten fazla gecikme yaşanırsa, yolcunun tazminat hakkı vardır.
8. Madde: Tazminat Tutarları
Eğer iptal edilen veya değiştirilen uçuş, belirli saat sınırlarını aşmıyorsa yolcuya tazminatın %50’si ödenir. Ancak sınırların aşılması halinde şu tutarlar geçerlidir:
- İç hat uçuşları: 100 € karşılığı Türk Lirası
- Dış hat uçuşları:
- 1500 km veya daha kısa uçuşlar: 250 €
- 1500-3500 km arası uçuşlar: 400 €
- 3500 km’den uzun uçuşlar: 600 €
Başvuru Süreci ve Tazminat Talepleri
Yolcuların haklarını kullanabilmeleri için öncelikle havayolu şirketine başvurmaları gerekmektedir. Eğer şirket, başvuruyu 10 gün içinde yanıtlamaz veya verilen yanıt tatmin edici olmazsa, yolcular Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne (SHGM) başvuruda bulunabilirler. Başvurular, 23 Mayıs 2014 tarih ve 36738619-622/674 sayılı “Yolcu Hakları Değerlendirme ve Uygulama Esasları Genelgesi” kapsamında değerlendirilir.
Hukuki Yollar ve İdari Yaptırımlar
Eğer havayolu firması, yolculara tanınan hakları ihlal ederse yolcular, tazminat talebiyle yasal yollara başvurabilirler. Bunun yanı sıra, ilgili havayolu işletmesine idari para cezası uygulanması için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne de başvuru yapılabilir.
Bu düzenlemeler, hem iç hem de dış hat seferlerinde yolcuların haklarını güvence altına alarak mağduriyetlerin önüne geçmeyi amaçlamaktadır. Yolcuların, haklarını bilerek gerektiğinde şikayet ve tazminat taleplerini doğru kanallardan iletmeleri önemlidir.