İçindekiler
Gerek yemeklerde kullanılmak üzere gerek süs olarak yetiştirilen kuşkonmaz, eski çağlardan beri sevilen bir yiyecek olarak kullanılagelmiştir. Özellikle Fransa, İtalya ve Almanya gibi ülkelerin mutfaklarında çokça kullanılan kuşkonmaz, ülkemizde de giderek daha fazla tüketilen sebzeler arasındadır. Günümüzde, ülkemizin çeşitli illerinde kurulmaya başlayan kuşkonmaz bağları ile kuşkonmaz yetiştiriciliği de artmakta, bu lezzetli ve faydalı besine olan ilgi de giderek büyümektedir.
Eğer siz de kuşkonmaz yetiştiriciliği ile uğraşmak istiyorsanız ve aklınızda “Kuşkonmaz yetiştiriciliği nasıl yapılır?” ya da “Kuşkonmaz yetiştiriciliği kârlı mı?” gibi sorular varsa yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Kuşkonmaz Nedir?
Kuşkonmaz, serçe otu olarak da bilinen, çok yıllık bir çiçekli bitkidir. Dik ve dallı bir gövdeye sahip olan kuşkonmaz, küçük ve zarımsı yapraklara sahiptir. Kuşkonmaz çiçekleri, yaprakların koltuğunda bulunup genelde tekli ya da ikili haldedir. Bir bahar sebzesi olan kuşkonmaz, dört yıl içerisinde hasat edilecek hale gelir. Hasat edilmeyen bir kuşkonmazın boyu yaklaşık 2 metreye kadar uzanabilir.
Dünyanın neredeyse her yerinde rastlanan kuşkonmaz türü bitkiler, Antik Yunan ve Roma döneminden beri Akdeniz çevresinde yetiştirilmektedir. Ülkemizin de özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde üretilen bu sebze, Türk mutfağında köklü bir yere sahip olmasa da giderek yaygınlaşan bir bitkidir. Günümüzde, özellikle Avrupa mutfaklarında, kuşkonmaz sıklıkla tüketilir. Ülkemizde kuşkonmazın bu kadar hızlı bir şekilde yaygınlaşmasında da Avrupa mutfaklarının etkisinin olduğunu söylemek mümkündür.
Kuşkonmazın Faydaları Nelerdir?
Lezzetli bir sebze olmasının yanı sıra kuşkonmaz pek çok faydaya sahiptir. Öncelikle, içeriğinde bulunan folat sayesinde sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmek isteyen kadınlara tavsiye edilen kuşkonmaz, hamile bir kadının folat ihtiyacının %34’ünü karşılayabilmektedir. Yalnız kuşkonmaz değil, pek çok koyu yeşil sebze de içeriğindeki folat sebebiyle hamilelik sürecinde tavsiye edilmektedir.
İçeriğindeki yüksek folat, kuşkonmazın kalp ve damar sağlığı için de faydalı bir bitki olduğunu gösterir. Potasyum yönünden zengin olan kuşkonmaz, kalp ve damar hastalıklarını önlemede kullanılabilir. Kuşkonmaz, potasyum içeriği sayesinde kan basıncını düşürür, kan damarlarını duvarlarını gevşetir, aşırı tuzun idrar yoluyla dışarı atılmasını sağlar.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Ornithogalum umbellatum
Zengin bir D vitamini, K vitamini ve mineral içeriğine sahip olan kuşkonmaz; kas ve kemik sağlığını korumak için de bire birdir. Kuşkonmaz tek başına günlük K vitamini ihtiyacını karşılayabilmekte ve yeterli oranda alınan K vitamini de kalsiyum emilimini arttırarak kemik sağlığına katkıda bulunmaktadır. Böylece kemik erimesi gibi rahatsızlara yakalanma ihtimali azalmaktadır. Aynı zamanda kuşkonmazın sahip olduğu magnezyum oranı kas ve kemik sağlığına büyük oranda katkı sağlayacaktır.
Kuşkonmaz, bağışıklık sistemine de katkı sağladığı bilinen bir sebzedir. Düzenli tüketildiği takdirde pek çok hastalığa yakalanmanın önüne geçecek, kişiye daha kuvvetli bir bünye kazandıracaktır.
Kuşkonmaz Yetiştiriciliği Yasal Mı?
Gen havuzu Türkiye’de olan kuşkonmaz, yetiştirmesi yasak bitkiler arasında değildir. Kuşkonmaz yetiştiriciliğinin önüne çıkan tek engel ne yazık ki tohum fiyatlarının ortalamanın üzerinde olması ve yetiştiriciliğinin az yapılmasıdır. Üretimi yasal olmasına rağmen kuşkonmaz yaygın bir kullanıma sahip olmayıp ne ekonomik açıdan ne de mutfak kültürü açısından ülkemizde kendine sağlam bir yer edinememiştir. Bu sebeple, hem tohumlarının pahalıdan satılan hem de fazla kullanıma sahip olmayan kuşkonmaz, yetiştiriciliği yaygın bir şekilde yapılmayan bitkilerdendir. Ancak, kuşkonmaz yetiştiriciliği kârlı bir iş olduğu için fiyatlara ve az kullanıma bakmayan kişiler kuşkonmaz yetiştiriciliğine girişmektedir. Eğer faydaları, görüntüsü, lezzeti gibi sebeplerden ötürü siz de kuşkonmaz yetiştirmek istiyorsanız önünüzde hiçbir yasal engel bulunmamaktadır.
Kuşkonmaz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Kuşkonmaz yetiştiriciliği aslında diğer sebzelere benzer bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Kuşkonmaz, organik madde ve harç bakımından zengin toprağa gömülür. Tohumlar yaklaşık olarak 2-3 cm derinliğinde gömülmeli ve can suyu verilmelidir. Toprağın nemli kalması önemli olduğundan düzenli bir şekilde sulama yapılır ancak aşırı sulamamaya da özen gösterilir. Yaklaşık bir ay içerisinde kuşkonmaz tohumları filizlenecektir.
Çimlenme sonrasında da düzenli sulama ve bakım işlemi gerçekleştirilmelidir. İlk yılın sonunda 30 cm civarına kadar uzayan kuşkonmaz, sonbahar geldiğinde kuruyup kışı kuru bir şekilde geçirecektir. İlkbahar ayı geldiğinde pençeleri köklerinden sökülmeli, toprağın üzerindeki kuru kısım ise kesilmelidir; pençelerin taç bölümünde yer alan sürgün uçlar ekim için idealdir. İdeal boyuta ulaşan pençelerin dikili olduğu alanın geniş olmasına özen gösterilmelidir; eğer kuşkonmaz saksıya ekildiyse daha geniş bir alana, mümkünse bahçeye, aktarılmalıdır. Pençelerin dikileceği alan 50 cm sürülmelidir. Sürülen alana açılan 40 cm’lik karıklara gübre dökülerek kuşkonmazlar bu karıklara dikilmelidir. Üzeri azıcık toprakla kapatılan pençeler düzenli bir şekilde sulanmalıdır.
Kuşkonmaz Yetiştiriciliği Yaparken Nelere Dikkat Etmeli?
Kuşkonmaz yetiştiriciliği yaparken dikkat edilmesi gereken şeyleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kuşkonmaz, iklim yönünden seçici bir bitki değildir. Bitki tacı toprağın derinlerinde bulunan kuşkonmaz, bu sayede düşük veya yüksek sıcaklıklara karşı başarılı bir şekilde direnç göstererek neredeyse her iklimde yetiştirilebilen bir bitki haline gelmiştir. Dünyanın neredeyse her yerinde yetiştirilen kuşkonmaz, hasat döneminin mümkün olduğunca az yağışlı olduğu bölgelerde daha başarılı bir şekilde üretilebilir. Bunun sebebi yağışlı havaların kuşkonmazı çürüterek çok sayıda bitki tacını ziyan etmesidir.
- Her ne kadar iklim yönünden seçici olmasa da kuşkonmaz yetiştirirken dikkat edilmesi gereken başlıca etmen topraktır. Kuşkonmaz, hafif karakterli topraklarda başarılı ile yetiştirilebilmektedir. Hatta, kumsal alanlar bile kuşkonmaz yetiştiriciliği için ideal yerler arasındadır. Kuşkonmaz yetiştiriciliğinde kullanılan toprağın iyi bir şekilde gübrelenmiş olması ve toprağın madde ile harç bakımından zengin olması başarılı bir üretimin anahtarıdır. Ağır topraklarda kuşkonmaz yetiştirmek ise çok daha zor bir işlemdir zira bu topraklarda tacın çürümesi ve bitkilerin ziyan olması çok daha mümkündür. Ocakların temizlenmesi, toprak işleme ve hasat maliyetli olduğundan, ağır topraklarda kuşkonmaz yetiştirmeye çalışmak hem bitki ölümünün daha olası olması hem de maliyet açısından avantajsız bir işlemdir. Ağır topraklı alanlarda sürgünlerin şeklinin de bozulacağını belirtmeliyiz. Dolayısıyla kuşkonmaz yetiştiriciliği yaparken toprak kullanımına dikkat etmek elzemdir. Kuşkonmaz yetiştirmek için ideal toprak, 5.0-8.0 pH değerleri arasında olacaktır.
Kuşkonmaz Yetiştiriciliği Karlı Mı?
Kuşkonmaz yetiştiriciliği zorlu ancak karlı bir iştir. Genellikle restoranların rağbet gösterdiği kuşkonmaz, kilosu diğer sebzelere göre daha pahalıdan satılan bir sebzedir. Kuşkonmaz yetiştiriciliğinin en zorlu yanı tohum ekiminden ancak üç yıl kadar sonra hasat edilebilmesidir. Fakat, üç yıl sonrasında hasada hazır hale gelen kuşkonmaz, sonraki 15-20 yıl süresince her yıl hasat edilebilmektedir. Bir dönüm kuşkonmaz, birkaç bin lira ortalama kâr sağlamayı mümkün kılmaktadır. Kuşkonmaz üretiminin ve tüketiminin her yıl bir önceki yıla göre katlanarak arttığı Türkiye’de kuşkonmaz üretimi giderek daha da karlı bir iş haline gelmektedir.