İçindekiler
Sürekli bir şekilde finansal işlemlerle uğraşanlar genellikle menkul kıymet kelimesiyle karşılaşırlar. Bu terim, yatırım yapmaya yeni başlayanların zihninde yer eder. İnsanlar güvenliğin ne olduğunu merak ediyor. Bu terimi daha iyi anlamak için önce hareketli kelimesinin ne anlama geldiğini öğrenmeliyiz. Bu kelime, taşınabilen malları tanımlamak için kullanılır. Menkul kıymetler ise bir yatırım aracı olarak taşınabilen ve kullanılabilecek değerli kağıtlara atıfta bulunur. Menkul kıymetlerin düzenlenmesi belirli kanun ve düzenlemelere tabidir.
Şirketler veya şahıslar tarafından izinsiz olarak çıkarılamaz. Ticarete konu belge oluşturulabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınması gerekmektedir. Belgeler belirli bir miktarda parayı temsil eder ve bunları alıp satmak, insanların ortaklıklar ve finansal talep hakları elde etmelerini sağlar. Bahsedilen haklar belgelerle bağlantılıdır. Belgeleri önyargısız geçemezsiniz. Bu tür işlemler sonucunda ortak tespit ve alacaklar senet ile birlikte taraflara geçer.
Menkul kıymetler borsası uzun vadeli yatırım araçlarından tahvil, hisse senedi gibi araç türlerinin alınıp satılmakta olduğu genel bir piyasadır. Bu piyasaların bilinmekte olan en önemli özelliği, borç verenlerle borç alanların karşı karşıya gelmesidir.
Menkul Kıymetlerin Özellikleri
Menkul kıymetler özellikleri denildiğinde kişilerin aklına pek çok konu başlığı gelebilir. Bunlar, söz konusu olan tüm evrakların adeta bir yatırım aracı haline dönüşmesine imkân tanır. Bahsi geçen özellikler şu şekilde sıralanabilir:
- Belgeler kanunen kıymetli evrak olarak sayılır.
- Evrakların görmüş olduğu talebe bağlı kalınarak değişken piyasa ve değeri bulunur.
- Menkul kıymetler bir yatırım aracı görevi görür.
- Değerli evrak birden fazla sayıda çıkarılır ve de ilgililere dağıtılır.
- Menkul kıymetler nama veya hamiline düzenlenebilir. Bu konuyla ilgili olan tüm ayrıntılara sözleşmede yer verilir.
Bu özellikler evrakların işeyiş kurallarını kapsar. Evrak gerekli kurallar çerçevesinde düzenlenebilir. Bu noktada menkul kıymetlerin neleri kapsadığı da çok önemli olmaktadır.
Menkul Kıymetler Nelerdir?
Menkul kıymetler nelerdir noktasında menkul kıymetlerin türleri, ilgili menkul kıymetin ihraççı yapısına ve hissedar yapısına göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle piyasada farklı menkul kıymet örneklerine rastlayabilirsiniz. Örneğin hisse senetleri yatırımcılar tarafından en çok tercih edilen menkul kıymetlerden biridir. Hisse senetleri, insanların bir şirketin hissedarı olmak için yapabilecekleri belgelerdir. Bir diğer yatırım aracı olan tahviller, halka açık şirketler veya kamu kurumları tarafından piyasaya sunulan uzun vadeli tahvillerdir. Diğer bir yatırım aracı olan kamu hizmeti hisseleri, diğerlerinden tamamı ile farklıdır. Şahıslara hisse vermezler. Mülkiyete yalnızca belirli haklar verir. Bu belgeler, sıklıkla tercih edilen değer belgesi türlerinden biridir. Gelir tablosunun yanı sıra hazine, finans ve banka bonoları gibi çeşitli menkul kıymetler de bulunmaktadır. Bu araçlar, insanların borsaya yatırım yapmalarını sağlar. Şirketler ve çeşitli kuruluşlar tüm bu araçlar aracılığıyla kendi fonlarını artırmaktadır. Menkul kıymet alımına aracılık eden kişi ise borsacıdır.
Menkul Kıymetler ve Sermaye Piyasası
Menkul kıymetler ve sermaye piyasası konusuna gelince menkul kıymetler piyasası; menkul kıymet teklifi, talep ve hareket vermeyi sağlar. Sermaye sahipliğine fayda sağlar ve ekonomik bir barometre görevi görür. Sektörde yapısal değişimi teşvik etmek, tek tip fiyat oluşumu, piyasada güvenliğin sağlanması işlevlerini yerine getirme ve sosyal uzmanlaşma konusuna yardımcı olmaktadır. Enflasyon oranını düşürmeye yardımcı olarak ekonomik ve sosyal öneme sahip yerlerde toplumsal bir biçimde uzmanlaşabilmeyi sağlar.
Sermaye piyasalarının bir ülke ekonomisi için önemi sadece ekonomiye fayda sağlamaz. Küçük birikimlerinizi menkul kıymetlere yatırarak büyük yatırımlara dönüştürmek bu sayede gerçekleşir. Sermaye piyasaları, gelişmekte olan ülkelerde iç piyasalar tasarruf açığını kapatmaya yardımcı olur. Menkul kıymetlere özel perakende yatırımcıların yatırım yaptığını düşünmek yanlış olur. Menkul kıymetlere bilinçli bir şekilde yatırım yapan herkes, gelecekte büyük bir belirsizlik beklemektedir.
Beklenen spekülatif karlar beklenir. Bir yandan sermaye piyasaları aracılığıyla uzun vadeli ve büyük ölçekli yatırım projeleri, diğer sektörlerden sağlanan tasarruflarla gerçekleşme imkanı bulunurken öte yandan fon sahipleri menkul kıymetlere yatırım yapar ve yüksek gelir elde etme fırsatına sahip olur. Bu, ekonomide mülkiyet ve bireysel nakit yönetiminin verimli kullanımını sağlar. Sürekli bir menkul kıymetler piyasasının varlığı ve yatırım alanında profesyonel kurumların varlığı fonların daha verimli kullanılmasını sağlayabilir. Dolayısıyla etkin bir sermaye piyasasının kurulması, düzenlenmesi ve işletilmesi ekonomik bir kalkınmanın hızlandırılmasına etki edecek, faydalı bir durum olacaktır.
Menkul kıymetler ve sermaye piyasası bölümü temel amacı menkul kıymetler ve sermaye piyasası adına nitelikli bireyler yetiştirmektir. Dört yıllık lisans bölümü olarak bilinen Menkul Kıymetler ve Sermaye Piyasaları, iki yıllık bir önlisans bölümüdür. Menkul kıymetler ve sermaye piyasası dgs ile bu eğitim 4 yıla tamamlanabilmektedir. Amaç, nitelikli işçileri finans sektörüne kazandırmaktır. Koşullar değiştikçe, yatırımcılar tahvil, bono, hisse senedi, yatırım fonu, kişisel para yönetimi ve portföy yönetimi hizmetleri gibi menkul kıymetlerle ilgilenmeye başladı.
Bu nedenle sürekli büyüyen sermaye piyasaları, sermaye piyasalarına hakim, donanımlı ve de nitelikli çalışanlara ihtiyaç duymaktadır. Profesyonel hizmet arayan kişi ve kuruluşların bu konularda eğitimli ve bilgili bireylere ihtiyacı vardır. Menkul Kıymetler ve Sermaye Piyasaları Bölümü, genel olarak finans, yatırım ve sermaye piyasaları, özelde ise menkul kıymetler hakkında sağlam bilgi birikimine sahip bireyler yetiştirmektedir. Bu sektörde yetişmiş finans uzmanları, sermaye piyasalarının genel yapısı ve işleyişi hakkında gerekli yetkinliklere sahip olarak finans sektörünün ihtiyaçlarına hizmet etmektedir.
Menkul Kıymet ile İhraç Farkı
Menkul kıymet ihraç farkı konusuna bakıldığında paritenin altında ihraç edilen tahviller, senet vb. tüm hesap araçları diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile bir sonraki dönemin satış fiyatı arasında bulunan farkın bir kısmını takip eder. Fark hesaplarının mekanizması: tahviller, bonolar, vb. hesaba aktarılan diğer menkul kıymetlerin nominal değerleri ile gelecek dönemlere ait satış fiyatları arasındaki fark, menkul kıymetlerin vadesinde geri ödenmesi şartıyla hesaplanan tutardır.
Menkul Kıymet Alındısı Nedir?
Menkul kıymet alındısı nedir konusunda menkul kıymetlerin/varlıkların alındığının onaylanması, İlk nüsha, güvenliği sağlayan kişiye verilir. Makbuz güvenliği için kupon Türü, Miktar, Miktar, Ayarlar, Varsa Miktar ve Tutar gibi özellikler ayrıntılı olarak görüntülenir.
Menkul Kıymet Analizi
Menkul kıymet analizi ile pek çok önemli noktaya değinilir. Etkin bir piyasada fiyatlar, kamuya açık tüm bilgileri yansıtır. Piyasa bilgileri için fiyatla ilişkili bir fiyatlandırma modeline ihtiyaç duyulur. İlgili tüm bilgiler toplanır ve bu bilgileri fiyatlandırma modeli sürecinden çıkarılır. Güvenlik adına ne kadar yüksek fiyatlandırılmasını istediğinize karar verebilirsiniz. Piyasa etkinse ve kullandığı fiyatlandırma modeli doğruysa piyasa ile aynı sonuçları alırsınız. Bu sayede menkul kıymet alım satım işlemleri ideal seviyede gerçekleşmiş olur.
Menkul kıymet araçları ise:
- Hisse senetleri – bir yatırımcı tarafından bir şirkette hissedar olmak için satın alınan menkul kıymetler,
- Tahviller – sınırlı bir ortaklık veya kamu otoritesi tarafından ihraç edilen bir yıldan uzun vadeli tahviller
- Kullanılabilir hisseler – Kâr oluşturmak yerine sahibine basitçe sahiplik veren menkul kıymetler.
Kâr ve Zarar Paylaşım Belgesi – sahibine şirket hakkı vermekten ziyade kâr paylaşımını sağlayan belgeler