İçindekiler
Nama yazılı hisse senedi ortaklık payını temsil etmek amacıyla çıkarılmıştır. Nama yazılı hisse senedi ya da bilinen diğer adı ile nama yazılı pay senedi, anonim ortaklık payını temsil etmek üzere çıkarılmıştır. Anonim şirketler tarafından en çok tercih edilen nama yazılı hisse senetleri, şirketin menfaati düşünülerek ortaya çıkmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre hisse senedi kelimesi yasal olarak pay senedi olarak değiştirilmiştir.
Bu durumda hisse senedi ve pay senede aynı ifadeyi temsil eder. Şirketlerin payları ve sermayeleri nama yazılı ve hamiline yazılı olarak belirtilmelidir. Pay senetleri hamiline veya nama yazılı olur. Bedeli ödenmemiş paylar için hamiline yazılı pay senetleri çıkarılamamaktadır. 6102 sayılı Ticaret Kanunu kapsamında belirtilen bu hususlara aykırı olarak çıkarılan hamiline yazılı pay senetleri geçersiz sayılmaktadır.
Nama yazılı hisse senedi sahibinin kolayca anlaşılabileceği bir evrak olarak tanımlanmıştır. Hisse senedi türlerinden birisi olan nama yazılı hisse senedi gerçek ya da tüzel kişi adına düzenlenmiş payları temsil eder. Nama yazılı hisse senedinde şirketin hissedarları yani ortakları ve bu ortakların şirket üzerinde sahip oldukları hisse senedi yani paylarını belirten değerli bir evraktır.
Anonim şirketler nama yazılı hisse senetleri için pay sahibi olan kişinin adını soyadını ve açık adresini nama yazılı hisse senedi üzerinde düzenlerler. Düzenlenmiş olan nama yazılı pay senedinin ön tarafında senet türü hakkında bilgi yer alırken aynı zamanda nama yazılı olduğu belirtilmesi gerekmektedir. Gerçek kişiler Nama yazılı hisse senedine sahip olduğu zaman hisse senedi üzerinde isim soy isim bilgileri ve adresleri bulunması gerekirken tüzel kişiler için ise şirket unvanı ve merkez adresinin yanı sıra vergi numarası da gerekmektedir.
Günümüzde şirketler kendilerini koruma altına almak ve şirketin geleceğini daha da ileriye taşıyabilmek amacıyla nama yazılı hisse senetlerini kullanmaktadırlar. Yalnızca şirketin güvenliği ve tedbir amacıyla değil aynı zamanda, 01.04 2021 tarihinde yürürlüğe giren Merkezi Kayıt Kuruluşu kayıt ettirme zorunluluğu sonrasında da ilan etme ortaya çıkmıştır. Hisse senedi basımı mecbur kılındıktan sonra şirket sahipleri hisse senetleri üzerinden kime ait olduğu belli olan ve güvenilir bir biçimde nama yazılı hisse senetlerini çıkarmışlardır.
Nama yazılı hisse senedi bastırmak mecburi kılınmıştır. “Türk ticaret kanununun belirlemiş olduğu 486 maddesinin 2 fıkrasında yer alan yönetim kurulunun hamiline yazılı pay senetlerine bastırılmasına ilişkin kararı tescil eder ve ilan edilir ayrıca şirketin internet sitesine konulur” İfadesi nama yazılı hisse senetlerinin zorunlu olduğunu ortaya koymuştur.
Nama yazılı hisse senetleri, genel olarak anonim ortaklıklar tarafından tercih edilir. Nama yazılı hisse senetleri kıymetli bir evrak türü olarak görülmektedir. Pay senedi şeklinde de ifade edilen nama yazılı hisse senedi şirket için hem avantajlı hem de güvenilir bir seçenek olmaktadır.
Borsada yatırım yapmak denildiğinde akla ilk gelen hisse senetleri olmaktadır. Bilindiği üzere hisse senetleri şirketlerin ortakları için düzenlemiş oldukları belgelere verilen isimdir. Hisse senetleri şirketin ana parasını eşdeğer olarak görülmektedir. Hisse senetleri aynı zamanda ortaklığı temsil eder. Anonim şirketler bedelini ödemedikleri paylar için ne yazık ki hamiline yazılı pay senetleri çıkaramazlar.
Türk Ticaret Kanunu’nun düzenlemiş olduğu kurallar gereğince çıkarılmış olan ödenmemiş paylar için hamiline yazılı pay senetleri geçersiz sayılmaktadır. Düzenlenen kural gereğince borçlu olan kişi senedin hamile bulunan ve senette adı yazılı olan kişilere ödeme yapmak zorundadır.
Nama Yazılı Hisse Senedi Basımı İçin Hangi Evraklar Gerekli?
- Anonim şirketin kuruluş gazetesi
- Limited’ten anonim şirkete geçmişse nevi değişikliği gazetesi
- Kuruluştan sonra sermaye arttırma olmuşsa son sermaye artırım gazetesi
- Kuruluştan sonra unvan değişikliği olduysa unvan değişikliği gazetesi
- Hisse senedi kararıyla ilgili yönetim kurulu kararı
- Hissedarların işlem bilgisi
Nama Yazılı Hisse Senedinin Devri Yapılır Mı?
Anonim şirketlerin hissedarlarına sunmuş olduğu nama yazılı pay senetleri, devri yapılabilmektedir. Anonim şirketler tarafından düzenlenmiş olan yazılı pay senetlerinde senedin arkasında bulunan devir tablosu kullanarak devir işlemi gerçekleştirilmektedir. Oldukça basit bir işlem olan nama yazılı pay senedi devrinde, arkada yer alan devir işlemi tablosunda devredenin adı, soyadı, imzası ve devralanın adı, soyadı, imzası ve şirket yetkilileri imzaları yeterli görülmektedir.
Bahsetmiş olduğumuz işlemler gerçekleştirdiğiniz andan itibaren pay senedi devralan kişiye teslim edilir. Atılan imzalar sonrasında devir işlemleri gerçekleşmiş olur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken noktalardan birisi de imza atıldıktan sonra üzerinizde herhangi bir pay senede olmayacağı için sunmuş olduğunuz şartların mutlaka kabul edilmesidir. İşlem sonrasında hisse senedi yeni sahibine geçeceği için devir anlaşmasından önce anlaşma tümüyle yerine getirilmelidir. Yalnızca pay senedinin arkasında bulunan devir tablosundan işlem yapmakla devir işlemi gerçekleşmesi bitmemektedir.
Devir işlemi gerçekleştikten sonra yapılan bu devir işleminin pay defterine kayıt edilmesi gerekmektedir. Pay defterine kayıt edilmeyen hisse devir işlemleri, geçerli sayılmadığı için şirket üzerinde herhangi bir hak talep söz konusu olamaz. Eğer pay defterine kayıt edilmezse ya da usulüne uygun yapılmadığı ortaya çıkarsa bu durumda devir işlemi yalnızca iki kişi arasında kalmaktadır. Ticaret kanununa göre şirkette bulunan pay defterinde hissedarın adı değiştirilmediği sürece pay sahibi olarak kabul edilmeye devam etmektedir.
Nama Yazılı Hisse Senedi Örneği
Nama yazılı hisse senedi örnekleri içerisinde hem dikey hem yatay seçenekler bulunabilmektedir. Nama yazılı hisse senetlere dış ve iç bordürlerde çizilemez desen tekniği ile hazırlandığı için kopyalanması mümkün değildir. Aynı zamanda nama yazılı hisse senedinin, ön yüzeyinde pay sahibinin adı soyadı ve adresi yazmaktadır. Aynı zamanda nama yazılı hisse senedinde gerçek ve tüzel kişiler için düzenlenebilmektedir.
Nama ya da hamiline yazılı pay hisse senetlerinde kopyalanamaz teknikler kullanılır. Anonim şirketler hisse senedi çalışmalarını Türk Ticaret Kanunu2nun 487 maddesinde belirtmiş olduğu sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin uygulanması gerekir ifadesini yerine getirirler. Nama yazılı hisse senedinde sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemleri alınmadığı zaman ya düzenlenmiş olan pay senetleri geçersiz sayılmaktadır.
Nama Yazılı Hisse Senedi ile Hamiline Yazılı Hisse Senedi Arasında Ki Fark Nedir?
Nama yazılı hisse senedi ile hamiline yazılı hisse senetlerinde bazı farklar bulunmaktadır. Nama yazılı hisse senedinde hissedarın ismi yazarken, hamiline yazılı hisse senedinde hissedarın ismi yazmamaktadır. Hamiline yazılı hisse senetlerinde, Merkezi Kayıt Kuruluşunda kaydı yapılan kişi kim ise hamiline yazılı hisse senedi sahibi o kabul edilir. Nama yazılı hisse senedinde arka tarafta yer alan devir tablosu kullanılırken, hamiline yazılı hisse senedinde devir tablosu bulunmamaktadır. Hamiline yazılı hisse senedinde merkezi kayıt kuruluşundan yeni kişinin kaydını yaptırıp devir işlemi gerçekleştirilmektedir.