İçindekiler
Döviz sepeti olarak da bilinen sepet kuru, iki para biriminin ortalama değeridir. İki farklı para biriminin ortalamasını elde etmek için mevcut döviz kurunun değeri ikiye bölünür. Döviz sepeti genellikle yerel para biriminin yabancı para birimine sıkı sıkıya bağlı olduğu durumlarda kullanılır. Örneğin ülkemizde dış ticarette ve borçlanmada dolar ağırlık kazanırken, Euro’nun bir takım hizmet ve ticaret sektörlerine hâkim olduğunu görüyoruz. Böyle bir durumda, Türk Lirası’nın dolar ve Euro karşısındaki değeri, bir para birimi sepeti oluşturularak kolayca ölçülebilir.
Para sepeti, Türk lirası ile yakından ilişkili olan ve TCMB döviz kuruna bağlı olan para birimlerinin (Türkiye için dolar ve Euro) ilişkisini temsil eden bir para birimidir. Döviz kurunun bir diğer adı da “sepet kuru” dur. Sepet kuru hesaplanırken TCMB döviz kuru dikkate alınır. Bu oran normal döviz kurundan bağımsız değildir. Türkiye’nin ithalat, ihracat ve dış borcunda en yaygın yabancı para birimleri ABD doları ve Euro olduğu için bu iki para birimine dayalı bir para sepeti oluşturulmuştur. Diğer ülkelerde, bu para birimleri ticarete ve borca bağlı olarak değişebilir.
Kur, bir ülkenin para biriminin diğer para birimlerine göre fiyatıdır. Çapraz oranlar iki değil, üç para birimi kullanır. Örneğin dolar ve Euro arasındaki döviz kuru Türk Lirası olarak yazılırsa çapraz kur hesaplanır. Çapraz kuru doğru hesaplamak için cari döviz kurunu bilmek gerekir. Para birimlerinden biri bile yanlışsa, çapraz kur yanlış hesaplanacaktır.
Efektif Kur Ne Anlama Geliyor?
Nominal döviz kuru olarak da bilinir. Bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimlerine göre ortalama değerine efektif döviz kuru denir. Örneğin, Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkelerin para birimleri Euro ve dolardır. Türk Lirası’nın Euro ve Dolar karşısındaki ortalaması alınırken gerçek döviz kuru hesaplanır.
Sepet Kur Ne Zaman Kullanılır?
Sepet kuru, özellikle resmi hesaplamalarda yerli paranın döviz ithalat ve ihracatına oranını ölçmek için kullanılır. Örneğin, Türkiye’den ithalat ve ihracat sağlayabiliriz. Türkiye’nin ihracatında en önemli rolü oynayan para birimi, Avrupa Birliği genelinde kullanılan Euro’dur. Aksi takdirde, ithalat için kullanılan para birimi ABD doları veya ABD dolarıdır. Bu gibi durumlarda hem EUR hem de USD içeren bir sepetin yerel para birimimiz TL’ye oranının belirlenmesi önemlidir.
En Sık Oluşturulan Sepetler
Türkiye’de döviz sepeti oluşturmak için en sık kullanılan para birimleri Euro ve ABD Doları’dır. İthalat ve ihracatta en sık kullanılan yabancı para birimleri olan EUR ve USD, Türkiye’de sepet kuru, diğer bir deyişle para sepeti oluşturmak için tercih edilen para birimleridir.
Sepet Kur Yapılandırması Neden Önemlidir?
Türkiye’de sepet döviz kurları hesaplanırken ABD doları ve Euro cinsinden değerler esas alınır. Sepetteki döviz kuru hesaplanırken TCMB dolar döviz kuru ve Euro döviz kuru toplanarak sepet döviz kurunun yarısı hesaplanır. Sepet para birimi genellikle dış ticaret işlemlerinde kullanılır. Türkiye bir ithalatçıdır ve ağırlıklı olarak ABD doları (USD) cinsinden borçlanmaktadır. İhracat ve hizmetlerden elde edilen gelirin bir kısmı öncelikle Euro (EUR) cinsindendir.
Dış ticaret hesaplamaları sırasında maliyet ve verimlilik analizi için sepetler kullanılmaktadır. Ayrıca döviz kuru sepeti, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın döviz politikaları belirlenirken önemli bir gösterge olarak kullanılmaktadır. Bir para sepetinin değeri = (1 dolar, 1 Euro) / 2 formülü kullanılarak hesaplanır.
Kur Neye Göre Yükselir?
Para birimi, başka bir ülkenin para biriminin yerel para birimi ifadesidir. Döviz kurları genellikle o ülkenin para biriminin miktarına göre değişir. Diğer bir deyişle, döviz arzındaki azalma döviz kurunu düşürürken, döviz talebindeki artış döviz kurunu yükseltir.
Döviz Kuru Nedir? Ne İşe Yarar?
Döviz kurları; Bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimlerine göre değerini gösteren bir katsayı olarak ifade edilir. Türkiye’de üç döviz kuru sistemi vardır;
- Esnek Piyasa Döviz Kuru: Merkez Bankası’nın müdahale etmediği ve döviz kurunun serbestçe dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
- Sabit Döviz Kuru Sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kuru dengesini sağlamak için müdahale ettiği sistemdir.
- Kontrollü Döviz Kuru Sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurlarındaki dalgalanmaları kontrol etmek için kullandığı döviz kuru sisteminin adıdır.
Döviz Kurunun Anlamı
Döviz kurunun tanımına bakın; Bir ülkenin para biriminin bir yabancı para birimine göre değer katsayısına verilen isimdir. Uluslararası ticarette en çok kullanılan yatırım araçları arasında yer alan yabancı paralarla yapılan işlemler için alış ve satış kurları gibi iki seçenek bulunmaktadır.
Döviz Kuru Türleri Nelerdir?
Döviz kuru çeşitleri;
- Nominal döviz kuru: Bir yabancı paranın ulusal para birimine göre değerine verilen isimdir. Bir birimin 1 ABD doları ile yabancı para biriminin eşitliğini ifade eden bir döviz kuru türüdür.
- Reel Döviz Kuru: Reel döviz kuru, nominal döviz kurunun enflasyon oranı içinde ayarlanmasıyla elde edilir. Bu nedenle nominal döviz kurunun değeri reel döviz kuru ile doğrudan ilişkilidir. Reel kur yükselirse, eşdeğer USD/TL kuruna göre TL ağırlığı değer kaybeder.
- Çapraz Kur: Bir yabancı para biriminin başka bir yabancı para birimine karşı döviz kurunun adıdır. Örnek vermek gerekirse; Biri mevcut dolar ile Euro satın almak istediğinde çapraz kur belirleniyor.
- Efektif Döviz Kuru: Efektif döviz kuru, aralarındaki iki döviz kurunun ortalaması alınarak hesaplanır. Çapraz döviz ticareti yapmadan önce, para biriminin değerini bilmek gerekir. Örnek vermek gerekirse; Değiştirilecek para birimleri dolar ve Euro ise, 1 dolar ve 1 Euro’nun ne kadar değerli olduğunu bilmelisiniz.
Yatırım Sepeti Oluşturma Nasıl Olur?
Bir ülkenin para biriminin bir yabancı para birimine göre değerini belirlemek için, sepet kuru olarak bilinen birden fazla döviz ile bir sepet oluşturulur. Örneğin, bir ülkenin para birimi iki ana yabancı para birimine yakından bağlıysa, ölçüm bir para birimi sepetine göre yapılabilir.
Yatırım sepetleri, birikimlerinizi kişisel yatırımcı profiliniz ve profesyonel yatırım sürecinizle birlikte aktarmanıza olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Yatırım sepetindeki “koruma” ve “dengeli” konfigürasyonlar, yatırımlarında nispeten daha az oynaklığı tercih eden yatırımcılar içindir.
Sepet ve Parite Ne Anlama Gelir?
Bir ülkenin para birimi iki yabancı para birimine sabitlenmişse, ölçüm bir para birimi sepetine göre yapılabilir. Bu sayede bu ülkenin para birimindeki değişimler diğer değişkenlerden bağımsız olarak gerçekleşebilmektedir. Dünyada birçok para birimi var ve döviz kuru birbirine göre değişiyor yani döviz kuru değişiyor.
Sepet Oranı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Para sepeti olarak da bilinen sepet kuru, iki para biriminin ortalama değeridir. İki farklı para biriminin ortalamasını almak için mevcut döviz kuru yarıya indirilir. Sepet oranı daha sonra ikiye bölünmüş para birimleri eklenerek hesaplanabilir.
TRYBASK TL Ne Anlama Geliyor?
TRYBASK (sepet kuru) değeri arttıkça Türk parasının her iki para birimi karşısındaki değerinin düştüğü kabul edilir. İhracatçılar ve ithalatçılar için oldukça önemli olan bir gösterge aynı zamanda piyasada önemli yatırım araçlarından biridir.
Yabancı Para Sepeti Nasıl Oluşturulur?
Bir döviz sepeti hesaplanırken birden fazla döviz kurunun ortalaması dikkate alınır. Yani sepetteki döviz kurunun ortalama değeri yerel para birimi ile karşılaştırılır. Bazı hesaplamalarda aritmetik ortalama dışında formüller kullanılabilir veya bazı para birimlerinin hesaplamadaki ağırlıkları artabilir veya azalabilir.